Özet
Şer meselesi ve dünyada şerlerin varlığı, insanlığın başından beri karşı karşıya olduğu; teistlerin de herşeyi bilen, mutlak kadir ve mutlak hayır olan Allah Teala’yı inkar edenler ve ateistler karşısında hakettiği cevapları verdiği bir mevzudur.
Hayır ve şer kavramını tanımlarken birtakım mertebe ve adımları katettikten sonra diyebiliriz ki: Eğer dünyadaki bir fenomen, dünyanın varlıklarından bir varlıkla ölçülürse bu ölçümde ve genel bir çıkarımda o fenomen, ya varlıkla ya da o varlığın varlık kemaliyle ya bağdaşır, ya bağdaşmaz ya da nötrdür. Birinci durumda, zikredilen fenomen sözkonusu varlıkla ilgili olarak hayırdır. Bu varlığın şuur sahibi olması halinde sözü edilen fenomen o varlık için arzulanan şey olacaktır. Aynı şekilde, bağdaşmazlık hakimse, o fenomen sözkonusu varlıkla ilgili olarak şerdir. Eğer bu varlık şuur sahibiyse o fenomenden nefret edecektir. Üçüncü varsayımda nötr hal sözkonusu olmakta ve arzulama ya da nefret meydana gelmemektedir. Şu halde hayır, bir fenomenin varlıkla veya başka bir varlığın kemaliyle bağdaşma, şer de bağdaşmama durumudur.
Yine bu makalede şu mevzuya da işaret edildi: Şer meselesi iki ana izahla ortaya konmuştur: Mantıksal şer sorunu ve karine olarak şer. Bir kesim, bu dünyanın kudretli, hikmetli, mutlak hayır ve herşeye gücü yeten bir Tanrı tarafından yaratıldığına ilişkin dünyanın dinî yorumu çerçevesinde birçok şerrin varlığının izah edilemeyeceğine inanmaktadır. Diğer bir ifadeyle, Tanrının varlığı aleyhine karine sayılan şey, dinî inançlar çerçevesinde ikna edici açıklama getirilemeyen şerlerdir (yani tamamen boşuna ve hedefsiz görünen şerler).
İkinci ifade biçiminde iddia sahiplerinin asıl çabası, “Tanrının varlığı” ve “dünyadaki şerlerin varlığı”nın mantıksal olarak çelişkili olduğunu göstermektir.
Anahtar Kelimeler:Deizm, ahlak, felsefî kavramlar, tanıma, Tanrı, akıl.
The Issue of Evil and Atheism
Seyed Ali Akbar Hosseini Qal’e Bahman
Abstract
One of the issues that has long attracted the attention of researchers and experts on doctrinal issues is the issue of “good and evil”, about the world in general, and about man and human society in particular, in terms of whether the universe is good and right, or evil and false, or that it is composed of both, and if we believe in both, what is its originality. Various views have been expressed that have caused some people to doubt or have problems about justice or wisdom of the Creator, and even by believing in the dual combination of the universe from “good and evil”, the principle of the Creator’s existence has been questioned. We are talking about the incompatibility of religious elements, and at the top of religious systems, we are talking about a God who possess all the attributes of perfection, a God whose essence and attributes are not limited and who is omnipotent who always desire the good for us. The addition of the proposition “there is evil” to these systems will cause them a serious problem. In this article, after providing the answers given by Islamic scholars to these questions, we discuss the approach of some contemporary thinkers and apply a number of popular opinions and ideas in this field and we will make a detailed philosophical analysis of the issue of good and will.
Keywords: Deism; Ethics; philosophical concepts; cognition; God; intellect.
11- مساله شرور و الحاد
سید علی اکبر حسینی قلعه بهمن
چکیده
از جمله مسايلي كه از دير زمان، توجه پژوهشگران و صاحب نظران در مسايل اعتقادي را به خود جلب كرده است، مساله «خير و شر» مي باشد. درباره جهان به طور كلي و نيز درباره انسان و جامعه بشريت به طور خاص، از نظر اين كه آيا هستي جهان خير و حق است و يا شر و باطل و يا آن كه مركب از هر دو است، و اگر به هر دو قايل شديم، اصالت از آن كدام است، نظرهاي گوناگوني بيان شده است كه سبب ترديد يا اشكال بعضي در عدالت يا حكمت آفريدگار شده و حتي با اعتقاد به تركيب دو گانه عالم از «خير و شر» اصل وجود آفريدگار مورد ترديد قرار گرفته است.در حال حاضر سخن از ناسازگاري مقومات ديني است و در راس سيستم هاي ديني، سخن از خدايي است كه جامع جميع صفات كماليه است، خدايي كه ذات و صفاتش را حدي نيست و قادر مطلق و خيرخواه مطلق است. اضافه شدن قضيه «شر وجود دارد» به اين سيستم ها آنها را با مشكلي جدي روبرو كند.در اين مقاله پس از ارايه پاسخ هايي كه حكماي اسلامي بدين پرسش ها داده اند، رهيافت برخي از متفكران معاصر را مطرح مي كنيم و با تبيين و تطبيق تعدادي از آرا و عقايد مشهور در اين زمينه، به تجزيه و تحليل دقيق فلسفي مساله خيروشر مي پردازيم.
کلیدواژه ها: دئیسم ؛ اخلاق؛ مفاهیم فلسفی؛ شناخت؛خداوند ؛ عقل.