Özet
Modern fiziğin makro âlemde (atom-üstü seviyede) en önemli teorisi izafiyet teorisidir. Fizik açısından bu kadar önemli olan bu teorinin felsefî açıdan da pek çok kayda değer sonucu olmuştur. Bu makalede önce izafiyet teorisi kısaca tanıtılacak, sonra bu teorinin felsefî sonuçlarından sadece din felsefesi açısından önemli gördüğümüz birkaçına değinilecektir. İlk olarak izafiyet teorisinin, postmodernizmin en merkezi görüşlerinden olan ‘değerlerin izafiliği’ ile bir ilgisi olup olmadığı irdelenerek, ‘değerlerin izafiliği’ ile bir ilgisi olmadığı gösterilmeye çalışılacaktır. İkinci olarak bu teorinin milyarlarca yıllık zaman süreçlerini önemsizleştirmesinin, Tanrı-evren ilişkisini anlayış tarzımıza ne şekilde açılımlar getirebileceği ele alınacaktır. Son olarak ise bu teorinin, tektanrıcı dinlerin bazı inançlarının anlaşılma tarzına sağlayabileceği katkılar incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: izafiyet teorisi, din felsefesi, Einstein, değerler, Tanrı ve evren, Tanrı ve zaman.
The Theory of Relativity, Values and the Relationship between God and the Universe
Author: Prof. Dr. Caner Taslaman
Abstract
The most important theory of modern physics is the theory of relativity. This theory, which is so important from a physical point of view, also has important philosophical implications. In this article, the theory of relativity will be briefly explained. Then, out of the philosophical implications of this theory, we will mention a few important points only from the point of view of the philosophy of religion. First, we will examine whether the “theory of relativity” relate to the category of “relativity of values,” which is one of the most fundamental views of postmodernism and we will try to show that the theory of relativity has nothing to do with the category of relativity of values. Secondly, we will examine the question of how the relationship between the universe and God can be explained in accordance with our understanding, given that this theory belittles billions of years that have elapsed. Finally, it will be investigated that what role can this theory play in understanding some of the beliefs of monotheistic religions.
Keywords: Theory of Relativity, Philosophy of Religion, Einstein, Values, God and Existence, God and Time.
12- تئوری نسبیّت ، ارزش ها و رابطه خدا و هستی
نویسنده : پروفسور دکتر جانر تاسلامان
چکیده
مهمترین تئوری فیزیک مدرن در جهان هستی تئوری نسبیّت است. این تئوری که از نظر فیزیک این همه اهمیت دارد از نظر فلسفی نیز نتایج حائز اهمیتی دارد. در این مقاله ابتدائاً تئوری نسبیّت به طور مختصر توضیح داده خواهد شد. سپس از نتایج فلسفی این تئوری ، البته صرفا از نظر فلسفه دین، به چند نکته حائز اهمیت اشاره خواهیم کرد. نخست، اینکه آیا « تئوری نسبیت » با مقوله « نسبیت ارزش ها » ، که یکی از اساسی ترین دیدگاههای پست مدرنیسم است ، رابطه ای دارد یا نه ؟ را ، بررسی می کنیم. و سعی خواهیم کرد که نشان دهیم تئوری نسبیت رابطه ای با مقوله نسبیت ارزش ها ندارد. ثانیاً این موضوع را بررسی خواهیم کرد که با توجه به اینکه این تئوری میلیاردها سال دوره های زمانی سپری شده را بی اهمیت نشان می دهد در اینصورت رابطه هستی و خدا متناسب با طرز فهم ما چگونه قابل توضیح خواهد بود ؟ در نهایت، اینکه این تئوری چه نقشی در طرز فهم برخی از اعتقادات ادیان توحیدی می تواند داشته باشد؟ بررسی خواهد شد.
کلیدواژه ها: تئوری نسبیّت ، فلسفه دین ، انشتین ، ارزش ها ، خدا و هستی ، خدا و زمان .